Είναι το σύστημα ομαδικής θέρμανσης, που καλύπτει τα διαμερίσματα και τους κοινόχρηστους χώρους ενός κτιρίου. Το σύστημα βασίζεται στην κυκλοφορία νερού, που ζεσταίνεται στο λέβητα και μεταφέρεται με τον κυκλοφορητή στα θερμαντικά σώματα. Τα θερμαντικά σώματα μεταδίδουν τη θερμότητα από το νερό στο περιβάλλον του σπιτιού. Έτσι το νερό κρυώνει και κατεβαίνει στο λέβητα, όπου ξαναζεσταίνεται για να κυκλοφορήσει πάλι και να επαναληφθεί η ίδια διαδικασία.
Τι είναι το ΛΕΒΗΤΟΣΤΑΣΙΟ;
Είναι ένας χώρος, συνήθως στο υπόγειο του κτιρίου, όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις θέρμανσης του νερού. Οι εγκαταστάσεις αυτές είναι βασικά ο λέβητας (καζάνι), όπου ζεσταίνεται το νερό, που έρχεται από τα σώματα και ο καυστήρας που δίνει την απαραίτητη φωτιά, χρησιμοποιώντας σαν καύσιμη ύλη το πετρέλαιο. Ακόμα, υπάρχει ο καπναγωγός, που οδηγεί τα καυσαέρια της καύσης από το λέβητα μέχρι τη βάση της καμινάδας και βέβαια οι σωληνώσεις του ζεστού και κρύου νερού, που συνδέονται με το λέβητα και με το δοχείο διαστολής, που βρίσκεται μέσα στο λεβητοστάσιο ή πάνω στην ταράτσα.
ΡΥΠΑΙΝΕΙ η κεντρική θέρμανση;
Όπως και σε κάθε άλλη λειτουργία στην οποία υπάρχει καύση, το πετρέλαιο που καίγεται εκπέμπει στην ατμόσφαιρα καυσαέρια που περιέχουν κυρίως Αιθάλη (καπνό), Διοξείδιο του θείου (SΟ2), Οξείδια του αζώτου (ΝΟχ), Μονοξείδιο του άνθρακα, Υδρογονάνθρακες (HC) ουσίες, δηλαδή, που δημιουργούν ατμοσφαιρική ρύπανση.
Μειώνοντας τη ρύπανση έχουμε ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΩΦΕΛΕΙΑ;
Καθοριστική παράμετρος της καλής και οικονομικής λειτουργίας μιας εγκατάστασης κεντρικής θέρμανσης είναι ο εσωτερικός βαθμός απόδοσης. Τι είναι όμως ο βαθμός απόδοσης; Σε μια ορισμένη ποσότητα πετρελαίου, που καταναλώνουμε, αντιστοιχεί παραγωγή μιας μέγιστης ποσότητας θερμότητας, που μεταφέρεται στο νερό του λέβητα. Στην πράξη, το σύστημα καυστήρα – λέβητα ποτέ δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί ολόκληρη αυτή τη θερμογόνα δύναμη του πετρελαίου. Εκμεταλλεύεται μόνο ένα ποσοστό. Το ποσοστό αυτό λέγεται βαθμός απόδοσης.
Τι μπορούμε να κάνουμε για ΝΑ ΜΕΙΩΣΟΥΜΕ ΤΗ ΡΥΠΑΝΣΗ;
Τα ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά καπνού και άλλων ρύπων, που εκπέμπει κατά τη λειτουργία της μια εγκατάσταση Κεντρικής θέρμανσης, οφείλονται στην ατελή καύση του πετρελαίου, στο σύστημα καυστήρα – λέβητα – καπνοδόχου.
Η ατελής καύση μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες όπως:
- Κατάσταση του συστήματος Κεντρικής θέρμανσης.
- Παλαιότητα της εγκατάστασης
Κυρίως, όμως, οφείλεται στην έλλειψη σωστής και τακτικής συντήρησης – ρύθμισης του συστήματος καυστήρα – λέβητα – καπνοδόχου. Η καλά μονωμένη καπνοδόχος βοηθά στον καλύτερο ελκυσμό, δηλ. στην καλύτερη διάχυση των καυσαερίων, στο περιβάλλον και στην αποφυγή υγροποίησής τους, που δημιουργεί προβλήματα σκουριάς.
Πώς μπορεί να ελεγχθεί η καλή λειτουργία και Η ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΑΥΣΤΗΡΑ ΛΕΒΗΤΑ;
Ο έλεγχος της καύσης γίνεται με ειδικά όργανα (καυσαναλυτές), που πρέπει να διαθέτει ο ειδικά αδειοδοτημένος τεχνίτης, που κάνει τη συντήρηση – ρύθμιση – έλεγχο του συστήματος καυστήρα – λέβητα – καπνοδόχου. Με αυτά γίνεται ανάλυση των καυσαερίων, δηλαδή μετριούνται: η θερμοκρασία τους, η ποσοστιαία αναλογία του CO2 ή του O2, o δείκτης αιθάλης Rz και υπολογίζεται ο βαθμός απόδοσης (%) του συστήματος από τα ζεύγη τιμών CΟ2 ή Ο2 και Δt= θερμοκρασία αέρος στο λεβητοστάσιο.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΠΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΚΑΥΣΗ
Το ποσοστό του διοξειδίου του άνθρακα (CΟ2) που περιέχεται στα καυσαέρια είναι ένδειξη της περίσσειας αέρα, που έγινε η καύση. Δηλαδή όσο πιο υψηλό είναι το ποσοστό CΟ2, τόσο η καύση πλησιάζει την τέλεια (μικρή περίσσεια αέρα). Η θερμοκρασία εξόδου των καυσαερίων είναι ενδεικτική του θερμικού περιεχομένου και του βαθμού αξιοποίησής τους. Μεγάλη θερμοκρασία καυσαερίων σημαίνει μεγάλες απώλειες από το λέβητα.
Ο βαθμός απόδοσης (n), που εκφράζεται %, του συστήματος καυστήρα – λέβητα προκύπτει από τις τιμές ποσοστού του CO2, και της θερμοκρασίας εξόδου των καυσαερίων. Όσο μεγαλύτερο είναι το CO2 και χαμηλότερη η θερμοκρασία των καυσαερίων, τόσο μεγαλύτερος είναι ο βαθμός απόδοσης.
Ο δείκτης αιθάλης (Rz) της κλίμακας Bacharach προσδιορίζει την αιθάλη (καπνιά) που εμπεριέχεται στα καυσαέρια. Λίγη αιθάλη σημαίνει καλή καύση και συνεπώς λίγη ρύπανση. Για τη σωστή λειτουργία του συστήματος λέβητα – καυστήρα πρέπει όλες ταυτόχρονα οι προαναφερθέντες παράμετροι (CO2, θερμοκρασία καυσαερίων, δείκτης αιθάλης, βαθμός απόδοσης) να βρίσκονται εντός των νομοθετημένων ορίων (πίνακας). Επίσης θα πρέπει ο αδειούχος συντηρητής της εγκατάστασης να συμπληρώνει και να παραδίνει στον υπεύθυνο της οικοδομής, το φύλλο συντήρησης – ρύθμισης, που ορίζει η νομοθεσία.
Το παράδειγμα που ακολουθεί είναι χαρακτηριστικό: Μια εγκατάσταση που λειτουργεί με CO2 = 8%, Rz = 3, θερμοκρασία καυσαερίων 350°C, έχει βαθμό απόδοσης n= 78% και καταναλώνει 20.000 Kg καύσιμου το χρόνο. Αν συντηρήσουμε και ρυθμίσουμε το σύστημα καυστήρα – λέβητα ούτως ώστε: CO2 =11%, Rz = 1 και θερμοκρασία καυσαερίων 250°C, ο βαθμός απόδοσης θα είναι 88,5%. Η βελτίωση του βαθμού απόδοσης θα είναι 10,5%, αλλά η ποσοστιαία εξοικονόμηση καυσίμου 12%, δηλ. 2880 kg το χρόνο.
Η σωστή συντήρηση – ρύθμιση της εγκατάστασης έχει τα παρακάτω οφέλη για εμάς τους χρήστες της κεντρικής θέρμανσης:
- Τα χρήματα από το επιπλέον πετρέλαιο που καίμε κάθε μέρα, χωρίς να ζεσταινόμαστε, πολλές φορές.
- Τα χρήματα (και το κρύο) που θα μας κόστιζε μια βλάβη το καταχείμωνο.
- Τα χρήματα που θα μας κόστιζε να αλλάζουμε, κάθε τόσο, μια εγκατάσταση, η οποία φθείρεται πολύ πιο γρήγορα από τις άλλες, γιατί δεν συντηρείται.
- Tην ελαχιστοποίηση της ρύπανσης που αναπνέουμε εμείς και η οικογένειά μας.
Τι περιλαμβάνει η ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΥΣΤΗΡΑ – ΛΕΒΗΤΑ- ΚΑΠΝΟΔΟΧΟΥ;
Η συντήρηση της εγκατάστασης πρέπει να γίνεται τουλάχιστον μια φορά το χρόνο. Ο καταλληλότερος χρόνος είναι αμέσως μετά τη λήξη της περιόδου θέρμανσης (δηλ. Απρίλιο – Μάιο), ώστε να μη μείνουν τα κατάλοιπα της καύσης κατά την περίοδο του καλοκαιριού, οπότε είναι πιο δύσκολος ο καθαρισμός και υπάρχει κίνδυνος διάβρωσης των εσωτερικών τοιχωμάτων του λέβητα.
Στο λέβητα πρέπει να γίνουν:
- Καθαρισμός της θερμαντικής εσωτερικής επιφάνειας και των αεριαυλών με συρμάτινες βούρτσες.
- Στεγανοποίηση τυχόν διαρροών καυσαερίων.
Στον καυστήρα πρέπει να γίνουν:
- Καθαρισμός του ακροφυσίου (μπεκ) του καυστήρα ή αντικατάστασή του, αν διαπιστωθεί ότι είναι μικρό ή μεγάλο για το λέβητα ή έχει συμπληρώσει τον αριθμό ωρών λειτουργίας, που προδιαγράφει ο κατασκευαστής του.
- Καθαρισμός της κεφαλής καύσης και του στροβιλιστή.
- Καθαρισμός και έλεγχος των ηλεκτροδίων ανάφλεξης και του φωτοστοιχείου.
- Καθαρισμός της αντλίας πετρελαίου και των φίλτρων πετρελαίου στη σωληνογραμμή, που φέρνει το καύσιμο από τη δεξαμενή στον καυστήρα.
- Καθαρισμός των πτερυγίων του ανεμιστήρα. Στην καπνοδόχο πρέπει να γίνουν:
- Επιμελημένος και τακτικός καθαρισμός του καπναγωγού και της καπνοδόχου από τις κάπνες, τουλάχιστον κάθε δύο (2) χρόνια.
Τι περιλαμβάνουν ΟΙ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ;
Όπως και η συντήρηση έτσι και οι ρυθμίσεις πρέπει να γίνουν από τον ειδικό τεχνίτη, τον αδειούχο συντηρητή καυστήρων. Είναι σκόπιμο να γνωρίζετε ότι περιλαμβάνουν:
- Ρύθμιση της αναλογίας αέρα και πετρελαίου, έτσι που να γίνεται σωστή καύση.
- Ρύθμιση της σωστής θέσης του στροβιλιστή και των ηλεκτροδίων.
- Έλεγχος και ρύθμιση του κυκλώματος αυτοματισμού, με το οποίο αρχίζει και σταματάει η καύση, των οργάνων ασφαλείας (θερμοστάτες, βαλβίδα ασφαλείας) και ένδειξης (θερμόμετρα, μανόμετρα).
Ο τεχνίτης πρέπει να συμπληρώνει υποχρεωτικά το φύλλο συντήρησης και ρύθμισης της εγκατάστασης και να το παραδίδει στον διαχειριστή του κτιρίου. Στις εγκαταστάσεις με συνολική θερμική ισχύ μεγαλύτερη ή ίση με 400.000 Kcal/h επιβάλλεται η διενέργεια μετρήσεων, τουλάχιστον μια φορά το μήνα και η καταχώρησή τους σε σχετικό βιβλίο.
’λλες εργασίες γενικής συντήρησης, που διευκολύνουν την καλή λειτουργία της κεντρικής θέρμανσης:
- Αποκατάσταση της θερμομόνωσης της εξωτερικής επιφάνειας του λέβητα και των σωληνώσεων του λεβητοστάσιου, αν έχουν καταστραφεί.
- Καθαρισμός της δεξαμενής πετρελαίου από σκουριές, λάσπες, νερό κλπ. μετά την εκκένωσή της, τουλάχιστον κάθε τρία (3) χρόνια.
- Απομάκρυνση των καπνοσυλλεκτών, αν υπάρχουν, από τις ταράτσες.
ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ για το λεβητοστάσιο
- Ο χώρος του λεβητοστασίου πρέπει να πληρεί τις διατάξεις του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού (Γ.Ο.Κ.), να διαθέτει επαρκή αερισμό και γενικότερα να παραμένει καθαρός, να υπάρχει εύκολη πρόσβαση σ’ αυτόν και να μην χρησιμοποιείται για την αποθήκευση αντικειμένων και κυρίως εύφλεκτων υλικών.
- Το λεβητοστάσιο πρέπει να είναι μονίμως εφοδιασμένο με τους κατάλληλους πυροσβεστήρες, σύμφωνα με τις υποδείξεις της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.
Ορισμένες γενικές συμβουλές για ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ στις εγκαταστάσεις κεντρικής θέρμανσης:
- Καλή θέρμανση σημαίνει να αισθανόμαστε άνετα. Η υπερβολική ζέστη είναι πολυδάπανη και ανθυγιεινή. Η ρύθμιση της θερμοκρασίας των χώρων μιας κατοικίας πρέπει να έχει ως εξής: Μπάνιο: 22°C, Καθιστικό: 19-20°C, Υπνοδωμάτια: 18°C.
- Σε μια πόλη, όπως η Θεσσαλονίκη, ένας βαθμός θερμοκρασίας λιγότερος σημαίνει οικονομία 8% σε πετρέλαιο.
- Η τοποθέτηση θερμοστάτη εξωτερικού χώρου (αντιστάθμισης) και τρίοδης βάνας ανάμιξης, είναι υποχρεωτική με την Κ.Υ.Α. 20840/79, για την αυτόματη ρύθμιση της θερμοκρασίας λειτουργίας της εγκατάστασης, ανάλογα με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος.
- Οι ώρες λειτουργίας καθορίζονται από τις πραγματικές ανάγκες των ενοίκων. Είναι, όμως, σημαντική οικονομία να αποφεύγονται τα πολλά ανάματα και σβησίματα του καλοριφέρ.
- Η καλή μόνωση των χώρων, που θερμαίνονται, αποτελεί βασική αρχή.
- Οι χαραμάδες στις πόρτες και στα παράθυρα πρέπει να σφραγίζονται με αφρώδες υλικό. Ιδεώδης μόνωση για τα εξωτερικά ανοίγματα των οικοδομών είναι τα διπλά τζάμια, αποδίδει, όμως, και το απλό κλείσιμο του παντζουριού και της κουρτίνας.
- Τα καλύμματα του καλοριφέρ πρέπει να αποφεύγονται, γιατί εμποδίζουν τη μετάδοση της θερμότητας.
- Ας αποφεύγουμε τον αερισμό των χώρων, όταν λειτουργεί το καλοριφέρ.
- Ας μην ανοίγουμε τα παράθυρα, όταν ζεσταινόμαστε υπερβολικά, αλλά ας κλείνουμε τους διακόπτες από ορισμένα σώματα. Έχουμε και εμείς κάποιο μερίδιο στη θερμότητα και στα χρήματα που θα σωθούν.
